موسسه آموزش عالی بنت الهدی

عنوان:

 روابط کلمات در محورهای هم خانواده ، ترادف ، تضاد ،‌تشابه ، تضمن 

نام و نام خانوادگی:

طاهره صادقی

گروه:

زبان وادبیات فارسی

تابعیت:

ایران

کد تحصیلی:

118959

محل تحصیل:

مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی

رشته:

زبان وادبیات فارسی

استاد راهنما:

رقیه ابراهیمی شهر آباد

استاد مشاور:

ندارد.

تاریخ دفاع:

1393/7/2

تعداد صفحات:

174

تعداد منابع:

101

کلید واژه های پایان نامه:

  نظام زبان، روابط کلمات، هم­خانواده، ترادف، تضمن، تضاد، تشابه

چکیده پایان نامه:

روابط کلمات در کتب دستوری، زبان­شناسی و معناشناسی در پنج حوزه متجلی می­شود.1- هم­خانواد­ه2-ترادف3-تضمن4-تضاد 5- تشابه. در این پژوهش حوزه­های پنج­گانه مذکور مورد بحث قرار گرفته است. ماحصل آن چنین است: کلمات هم­خانواده از نظر صرفی و ساختمان، از یک ریشه­اند و وندها و تکواژهای به­خصوصی در ساختمان آن­ها به­کار می­رود. واژگان متضاد در کلیه­ی مشخصه­ها به­جز یک مشخصه یکسانند. کلمات مترادف از نظر دلالت معنایی در ردیف واحدی قرارنمی­گیرند. در رابطه­ی تضمن، لفظی نسبت به لفظ دیگر دارای شمولیت معنایی بوده یکی از الفاظ، زیرمجموعه­ی لفظ دیگر است. کلماتمتشابه از جهاتی چون لفظ، املا و... شبیه یکدیگرند اما با وجود تمام شباهت­ها باید حد اقل در یک زمینه با هم اختلاف داشته باشند. طبق بررسی­های به­عمل آمده در کلمات مشتق، فقط پسوندهای اشتقاقی می­توانند هم­خانواده بسازند. البته ساخت کلمات هم­خانواده از ریشه­ی فعلی و ترکیب اسم نیز ممکن است که باعث به­وجود آمدن واژگان مرکب ­شود. در تضاد باید دو کلمه­ی متضاد فقط در یک مشخصه اختلاف داشته و هر دو از یک زبان مشترک باشند. در ترادف دو مقوله­ی "هم­معنایی" و "چندمعنایی" کاملاً با هم متفاوت و بلکه ضد یکدیگرند که گاهی به اشتباه، در کتب دستوری به­جای یکدیگر به­کار می­روند. در نظام زبان نمی­توان واژگانی را یافت که ازهرجهت از نظر معنا یکسان و در یک ردیف باشند. بررسی رابطه­ی تضمن بین جفت­واژگان نشان می­دهد واژگان "موردشمول" را می­توان درجایگاه واژه­های "فراگیرنده" قرار داد. این رابطه گاهی فقط مربوط به دو واژه می­شود و گاهی دایره­ی شمول آن به بی­نهایت می­رسد. واژگان متشابه علی­رغم تمام شباهت­ها باید در معنی با هم اختلاف داشته باشد. گاهی شباهت جفت­واژگان تا جایی است که از نظر کتابت و تلفظ عین هم هستند و تنها در معنا مختلفند